สัญญาฝากทรัพย์ - pp

•       สัญญาฝากทรัพย์

•                  สัญญาฝากทรัพย์เป็นเอกเทศสัญญาอย่างหนึ่ง  มีบัญญัติในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ บรรพที่  3  ลักษณะที่ 10  ตั้งแต่มาตรา 657 ถึงมาตรา 679 รวมทั้งสิ้น 23 มาตรา

•       หลักสำคัญของสัญญาฝากทรัพย์  (ม. 657, 658) มีดังนี้

•       1.  เป็นสัญญาที่ต้องมีความสมบูรณ์ตามหลักนิติกรรม

•       2.  เป็นสัญญาที่มีวัตถุแห่งสัญญาเป็นทรัพย์สิน 

•                       คำพิพากษาฎีกาที่  401/2491  เมื่อโจทก์ฟ้องขับไล่จำเลยออกจากเรือน โดยอ้างว่าฝากจำเลยไว้  จำเลยให้การต่อสู้และฟ้องแย้งว่าโจทก์ขายให้จำเลย  ขอให้โอนทะเบียนมิฉะนั้นก็ขอให้คืนราคาที่ได้ชำระไปแล้ว  กับให้ใช้ค่าซ่อมแซมเรือนที่จำเลยออกเงินซ่อมไป ดังนี้  เมื่อการพิจารณาได้ความว่า  โจทก์ได้ฝากเรือนไว้กับจำเลยและจำเลยเสียค่าซ่อมแซมไปจริง  ศาลย่อมพิพากษาให้ขับไล่จำเลยแต่ให้โจทก์ใช้ค่าซ่อมแซมที่จำเลยออกค่าซ่อมแซมเรือนไปได้  ตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ มาตรา  668

•       3.  เป็นสัญญาที่อาจมีค่าตอบแทนหรือไม่ก็ได้

•       4.  เป็นสัญญาที่ไม่โอนกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินที่ฝาก    โดย

•                       4.1  ผู้ฝากทรัพย์ไม่จำต้องเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินที่ฝากแต่อย่างใด

•                       คำพิพากษาฎีกาที่  4835/2540  โจทก์ในฐานะผู้เช่าซื้อมีสิทธิที่จะยึดถือและใช้ประโยชน์ตลอดจนมีหน้าที่ต้องดูแลรักษารถจักรยานยนต์ที่เช่าซื้อให้อยู่ในสภาพใช้การได้ดีตลอดไป  และเมื่อได้ชำระเงินให้ครบถ้วนตามสัญญาเช่าซื้อแล้วรถจักรยานยนต์ย่อมตกเป็นสิทธิแก่โจทก์  หรือ หากเลิกสัญญาเช่าซื้อกันโจทก์มีหน้าที่ต้องส่งมอบรถจักรยานยนต์คืนให้ผู้ให้ช่าซื้อในสภาพเดิม  ดังนั้น เมื่อรถจักรยานยนต์ที่โจทก์นำมาฝากจำเลยได้สูญหายในระหว่างอยู่ในความดูแลของจำเลยจนเป็นเหตุจำเลยไม่สามารถคืนรถจักรยานยนต์ซึ่งรับฝากนั้นให้แก่โจทก์ผู้ฝาก  จำเลยต้องรับผิดคืนทรัพย์สินซึ่งรับฝากหรือชดใช้ราคาโจทก์ซึ่งเป็นผู้ฝากทรัพย์จึงมีสิทธิฟ้องจำเลยให้ชดใช้ราคาทรัพย์ซึ่งรับฝากได้

•                   คำพิพากษาฎีกาที่  800/2498  ในเรื่องสัญญาฝากทรัพย์นั้นผู้ฝากย่อมมีสิทธิเรียกคืนทรัพย์สินที่ตนฝากจากผู้รับฝากได้เสมอไม่มีประเด็นต้องวินิจฉัยถึงกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินว่าเป็นของผู้ฝากจริงหรือไม่

                            4.2  หากเกิดความเสียหายแก่ทรัพย์ที่ฝากโดยไม่ได้เกิดจากความผิดของผู้รับฝาก  ดังนี้  ผู้ฝากทรัพย์ซึ่งเป็นเจ้าของกรรมสิทธิ์ในทรัพย์สินที่ฝากยังคงต้องรับผลในความเสียหายที่เกิดแก่ทรัพย์นั้น 

                         คำพิพากษาฎีกาที่  1211/2508  จำเลยในฐานะผู้รับฝากทำการรับฝากให้เปล่าโดยไม่มีบำเหน็จค่าฝาก  ได้ใช้ความระมัดระวังสงวนรักษาทรัพย์สินที่รับฝากไว้เสมือนเช่นได้ประพฤติปฏิบัติในกิจการของตนเอง ตาม ปพพ. ม. 659 แล้ว  จำเลยจึงไม่ต้องรับผิดต่อผู้ฝาก

•       5.  เป็นสัญญาที่บริบูรณ์เมื่อมีการส่งมอบทรัพย์สินที่ฝาก

•    6.   ป็นสัญญาที่ผู้รับฝากตกลงว่าจะเก็บรักษาทรัพย์ไว้ในอารักขาของตนแล้วจะคืนให้  โดยแยกพิจารณาได้  ดังนี้ 

•               6.1  ผู้รับฝากตกลงว่าจะเก็บรักษาทรัพย์สินที่รับฝากไว้ในอารักขาแห่งตน (ฎ 607/2521, ฎ  331/2524 ,ฎ 685/2512 )  

•                        คำพิพากษาฎีกาที่  685/2512  กรมป่าไม้ทำสัญญาจ้างผู้รับจ้างเฝ้ารักษาไม้ของกลางซึ่งเจ้าพนักงานป่าไม้จับได้  และของกลางยังอยู่ที่ตอที่ถูกตัดโค่นในป่า  ระบุชื่อสัญญาว่า “สัญญาจ้างเฝ้ารักษา”  มีข้อสัญญาว่าผู้รับจ้างยอมรับเฝ้ารักษาไม้ของกลาง โดยคิดอัตราค่าจ้างเป็นรายท่อนต่อเดือนนับแต่วันทำสัญญา  ถ้าไม้ซึ่งรับจ้างเฝ้ารักษาขาดหายหรือเป็นอันตราย  ผู้รับจ้างยอมให้ปรับไหมเป็นรายท่อนตามจำนวนที่สูญหาย  หรือเป็นอันตรายระหว่างเวลาที่ผู้รับจ้างรับผิดชอบเฝ้ารักษา  กรมป่าไม้ผู้จ้างอาจขนไม้ของกลางทั้งหมดหรือแต่บางส่วนไปจากที่เดิมในเวลาใด ๆ  ก็ได้  แต่ต้องแจ้งให้ผู้รับจ้างทราบและทำใบรับไม้ให้   ดังนี้  วินิจฉัยว่าเป็นสัญญาจ้างแรงงานมิใช่สัญญาฝากทรัพย์  เพราะอำนาจการครอบครองไม้ของกลางยังอยู่กับกรมป่าไม้ผู้จ้าง  ผู้รับจ้างเป็นเพียงเฝ้ารักษาระวังมิให้ผู้ใดมาลักหรือเกิดภัยพิบัติ  ไม้ของกลางยังอยู่ในป่าตามเดิม  ผู้รับจ้างมิได้ชักลากไปเก็บไว้ในอารักขาแห่งตน 

•                       คำพิพากษาฎีกาที่  607/2521  (ประชุมใหญ่)  โจทก์จำเลยตกลงทำสัญญากัน  โดยกรมป่าไม้โจทก์มอบไม้ของกลางให้จำเลยจัดการขนย้ายจากที่แห่งหนึ่งไปเก็บรักษาไว้ในที่ปลอดภัย  และจำเลยต้องเก็บรักษาไม้ของกลางไว้เป็นการชั่วคราวในอารักขาแห่งตน ดังนั้น  วินิจฉัยว่าข้อตกลงดังกล่าวเป็นการยอมให้จำเลยครอบครองไม้ของกลางแทนโจทก์  เข้าลักษณะฝากทรัพย์ 

•            6.2  ผู้รับฝากตกลงว่าจะคืนทรัพย์สินที่รับฝาก (ฎ 624/2553)

•                   คำพิพากษาฎีกาที่  455/2518  ขายข้าวเปลือกในยุ้งที่มีอยู่ 30 เกวียน ผู้ขายรับฝากข้าวเปลือกนั้นไว้ต่อไป   กรรมสิทธิ์โอนไปยังผู้ซื้อแล้ว  ผู้ขายขายข้าวให้แก่ผู้อื่นและปฏิเสธไม่เคยขายข้าวและรับฝากข้าวเปลือก    เป็นความผิดฐานยักยอก   ตาม ป.อ.ม.352

•       ผลแห่งสัญญาฝากทรัพย์   มีดังนี้

•       1.  หน้าที่ของผู้รับฝาก มีดังนี้

•             1.1  หน้าที่สงวนรักษาทรัพย์ที่รับฝาก  แบ่งออกเป็น

•                     1.1.1  หน้าที่ใช้ความระมัดระวังในการสงวนรักษาทรัพย์ที่ฝาก(ม.659)  

•                                  คำพิพากษาฎีกาที่  1211/2508  จำเลยในฐานะผู้รับฝากทำการรับฝากให้เปล่าโดยไม่มีบำเหน็จค่าฝาก  ได้ใช้ความระมัดระวังสงวนรักษาทรัพย์สินที่รับฝากไว้เสมือนเช่นได้ประพฤติปฏิบัติในกิจการของตนเอง ตาม ปพพ. ม. 659 แล้ว  จำเลยจึงไม่ต้องรับผิดต่อผู้ฝาก

•                            คำพิพากษาฎีกาที่  506/2472  รับฝากทรัพย์ไว้โดยไม่มีบำเหน็จ  เมื่อถูกคนร้ายลักทรัพย์นั้นไป  ตนไม่นำสืบว่าได้ใช้ความระมัดระวังตามสมควรแล้วต้องรับผิดต่อผู้ฝาก 

•                            คำพิพากษาฎีกาที่  1801/2520  รับฝากรถยนต์คืนละ 5 บาท ผู้รับฝากต้องใช้ความระมัดระวังเช่นวิญญูชน  รวมทั้งฝีมือพิเศษเฉพาะการ  รถยนต์หายไป  ผู้รับฝากนำสืบไม่ได้ว่าหายไปเพราะเหตุใด ดังนี้ ต้องถือว่าจำเลยประมาทเลินเล่อขาดความระมัดระวังจำเลยต้องรับผิดต่อโจทก์

•                            โดยผู้รับฝากจะต้องใช้ระดับความระมัดระวังในการสงวนรักษาทรัพย์ที่รับฝาก ดังนี้

                               1)  กรณีฝากทรัพย์โดยไม่มีบำเหน็จค่าฝาก

                                                 - ผู้รับฝากจำต้องใช้ความระมัดระวังสงวนทรัพย์ซึ่งฝากนั้นเหมือนเช่นที่เคยประพฤติในกิจการของตนเอง   

                                                    คำพิพากษาฎีกาที่  1861/2522    การมอบรถยนต์และกุญแจรถยนต์ให้แก่พนักงานของภัตตาคารระหว่างที่ลูกค้ารับประทานอาหารในภัตตาคาร  และพนักงานของภัตตาคารก็ขับรถไปจอดในที่จอดรถซึ่งเป็นถนนสาธารณะหน้าภัตตาคารแล้วเก็บกุญแจรถไว้พร้อมทั้งมีใบรับฝากมอบให้ลูกค้าไว้  ดังนี้ ถือเป็นการรับฝากทรัพย์แล้ว  หากต่อมารถหาย และไม่ได้ความว่าจำเลยได้ใช้ความระมัดระวังเสมือนการรักษารถยนต์ของจำเลยเอง ดังนี้ จำเลยต้องรับผิดชอบชดใช้ราคารถให้แก่โจทก์

                                2)  กรณีฝากทรัพย์โดยมีบำเหน็จค่าฝาก

                                                   - ผู้รับฝากจำต้องใช้ความระมัดระวังและใช้ฝีมือเพื่อสงวนทรัพย์สินนั้นเหมือนเช่นวิญญูชนพึงสงวนรักษาทรัพย์สินของตนเอง   
                                             

                          3)  กรณีฝากทรัพย์โดยมีบำเหน็จค่าฝาก  และผู้รับฝากเป็นผู้มีวิชาชีพเฉพาะกิจการค้าขายหรืออาชีพอย่างนั้น

•                                            - ผู้รับฝากจะต้องใช้ความระมัดระวังและใช้ฝีมือในการดูแลรักษาทรัพย์ที่ฝากในระดับธรรมดาของผู้ที่ประกอบกิจการหรืออาชีพอย่างนั้น  พึงจะต้องใช้และสมควรจะต้องใช้

•                                                  คำพิพากษาฎีกาที่  2920/2522  จำเลยเก็บรักษาลำไยในห้องเย็นของจำเลย   จำเลยเป็นผู้มีวิชาชีพเฉพาะกิจการค้าห้องเย็น  ต้องใช้ความระมัดระวังและฝีมืออันเป็นธรรมดาและสมควรจะต้องใช้ในกิจการห้องเย็น จำเลยใช้ความเย็นไม่พอลำไยเน่าเสีย  จำเลยต้องใช้ค่าเสียหาย

•                                       1.1.2  หน้าที่ไม่ใช้สอยทรัพย์ที่รับฝาก หรือ  เอาไปให้บุคคลภายนอกใช้สอย หรือ เก็บรักษา โดยไม่ได้รับอนุญาตจากผู้ฝาก(ม.660)

•                                               - หากผู้รับฝากฝ่าฝืนหน้าที่ตาม มาตรา 660  และทรัพย์สินที่ฝากนั้นเกิดสูญหายหรือเสียหายไป ดังนี้ แม้ว่าความเสียหายนั้นจะเกิดจากเหตุสุดวิสัย  แต่ผู้รับฝากก็ต้องรับผิดชอบในความเสียหายที่เกิดขึ้นนั้น   เว้นแต่ พิสูจน์ได้ว่าถึงอย่างไรความเสียหายก็ยังคงต้องเกิดกับทรัพย์สินที่ฝากอยู่นั่นเอง   
                                  

•                                       1.1.3  หน้าที่ต้องรีบบอกกล่าวแก่ผู้ฝากในกรณีที่บุคคลภายนอกได้ฟ้องเรียกเอาทรัพย์ที่ฝากหรือยึดทรัพย์สินนั้น  (ม. 661)

•                                        - หากผู้รับฝากฝ่าฝืนหน้าที่ ฯ จนทำให้ผู้ฝากได้รับความเสียหาย  ดังนี้  ผู้รับฝากจะต้องรับผิดชดใช้ค่าเสียหายให้แก่ผู้ฝาก  
   

•                       1.2   หน้าที่คืนทรัพย์ซึ่งรับฝาก   แยกพิจารณาได้  ดังนี้

•                                 1.2.1  ระยะเวลาในการคืนทรัพย์ซึ่งฝาก(ม.662,663,664)  ผู้รับฝากมีหน้าที่ต้องคืนทรัพย์ในเวลา ดังนี้

•                                                  1)  คืนเมื่อครบกำหนด  (ม.662) 

•                                                     (ยกเว้น มีเหตุจำเป็นอันมิอาจก้าวล่วงเสียได้)

•                                               2)  คืนเมื่อใดก็ได้  (ม. 664)  

•                                                 3)  คืนเมื่อผู้ฝากเรียกคืนในเวลาใด ๆ  (ม. 663)

•                               1.2.2  บุคคลที่ผู้รับฝากต้องส่งคืนทรัพย์(ม.665)  ได้แก่บุคคลดังต่อไปนี้

•                                             1)  บุคคลที่เป็นผู้ฝาก       
         

•                                                2)  บุคคลที่ผู้ฝากระบุนามไว้ 

•                                                3)  บุคคลตามคำสั่งของผู้ฝาก

•                                              4)  บุคคลที่เป็นทายาทของผู้ฝาก(กรณีที่ผู้ฝากถึงแก่ความตาย)

•                             1.2.3  การคืนดอกผลอันเกิดจากทรัพย์ซึ่งฝาก  (ม. 666)

•                                         - ผู้รับฝากจำต้องส่งมอบพร้อมไปกับทรัพย์สินที่ฝาก
                

•                               1.2.4  สถานที่คืนทรัพย์ (ม.324)  แยกพิจารณาได้  ดังนี้

•                                     1) กรณีมีการตกลงกันในสัญญาฝากทรัพย์ว่าจะ
ต้องคืนทรัพย์สินที่ฝากกัน ณ ที่ใด  ดังนี้  ก็ให้เป็นไปตามข้อตกลง

•                                  2) กรณีไม่มีการตกลงกันว่าจะต้องคืนทรัพย์สินที่ฝากกัน ณ ทีใด  ดังนี้  ผู้รับฝากต้องคืน ณ สถานที่ที่ทรัพย์นั้นอยู่ในเวลาที่ก่อให้เกิดหนี้(ม.324)

•        

•       
       2.  สิทธิของผู้รับฝาก  (ม. 670)

•             - ผู้รับฝากมีสิทธิยึดหน่วงทรัพย์ที่รับฝากไว้ได้ จนกว่าจะได้รับเงินบรรดาที่ค้างชำระแก่ตนเกี่ยวด้วยการฝากทรัพย์นั้น

•        

•       3.  หน้าที่ของผู้ฝาก (ม.667,668,669)   มีดังนี้

                     3.1  หน้าที่เสียค่าใช้จ่ายในการบำรุงรักษาทรัพย์ซึ่งฝาก(ม.668)

•                              (แต่ทั้งนี้  คู่สัญญาอาจจะตกลงให้ผู้รับฝากเป็นผู้เสียค่าใช้จ่ายในส่วนนี้ก็ได้)

•                       3.2  หน้าที่เสียค่าส่งคืนทรัพย์สินซึ่งฝาก  (ม.667)  

•                          (แต่ทั้งนี้  คู่สัญญาอาจจะตกลงยกเว้นบทบัญญัติของกฎหมายมาตรานี้ก็ได้)

•                     3.3  หน้าที่เสียบำเหน็จค่าฝาก   โดยผู้ฝากจะต้องชำระบำเหน็จค่าฝากในระยะเวลา ดังนี้

•                                 3.3.1  กรณีมีการตกลงกันว่าจะชำระบำเหน็จค่าฝากกันเวลาใด

•                                                 -  ให้ชำระเมื่อสิ้นระยะเวลานั้น   

•                              3.3.2  กรณีไม่มีการตกลงกันไว้ว่าจะชำระบำเหน็จค่าฝากกันเมื่อใด  ให้ชำระบำเหน็จค่าฝาก ดังนี้

•                                            1)  หากมีจารีตประเพณีว่าจะชำระกันเมื่อใด

•                                                  - ให้ชำระกันตามจารีตประเพณีนั้น

•                                            2)  หากไม่มีจารีตประเพณีว่าจะชำระกันเมื่อใด

•                                                 - ให้ชำระเมื่อคืนทรัพย์(ม.669) 

•        

•       4.  ความสิ้นสุดแห่งสัญญาฝากทรัพย์   อาจสิ้นสุดได้ในกรณีดังต่อไปนี้

•                       4.1  สิ้นสุดเมื่อครบกำหนดเวลาที่ได้ตกลงกันในสัญญา  

•                       4.2  สิ้นสุดเมื่อได้มีการส่งคืนทรัพย์ที่ฝาก
 

•                       4.3  สิ้นสุดเมื่อมีการบอกเลิกสัญญา

•                       4.4  สิ้นสุดเมื่อทรัพย์ซึ่งฝากนั้นสูญหายหรือบุบสลายไป  

•                       4.5  สิ้นสุดเมื่อผู้รับฝากตาย

•        

•       5.  อายุความ  แยกพิจารณาได้ดังนี

•                       5.1  อายุความฟ้องร้องคดีเกี่ยวกับการฝากทรัพย์(ม.671)

•                                   -  มีกำหนด 6 เดือนนับแต่วันที่สัญญาฝากทรัพย์สิ้นสุดลง

                                  ซึ่งค่าเสียหายที่จะฟ้องเรียกร้องกันได้แก่       
 

•                                           5.1.1  การเรียกบำเหน็จค่าฝากทรัพย์

•                                          5.1.2  ค่าใช้จ่ายอันเกี่ยวแก่การฝากทรัพย์(ม.667 และ ม.668 )

•                                       5.1.3  ค่าสินไหมทดแทนเกี่ยวแก่การฝากทรัพย์ (ตาม ม.659 , ม.660  และ ม.661)

•                       5.2  อายุความสำหรับการฟ้องร้องเพื่อให้คืนหรือใช้ราคาทรัพย์  (ม. 193/30และ ม. 193/12) 

•                                  -  มีกำหนดอายุความ 10 ปีนับแต่วันที่อาจบังคับตามสิทธิเรียกร้องได้

•                              คำพิพากษาฎีกาที่  3517/2525  เมื่อทรัพย์ที่ฝากสูญหายไป  ผู้รับฝากก็ต้องใช้ราคาทรัพย์ที่รับฝากไว้แทนตัวทรัพย์  การฟ้องเรียกให้ใช้ราคาทรัพย์ในกรณีนี้  มิใช่เรียกค่าสินไหมทดแทนเกี่ยวกับการฝากทรัพย์ ตาม ม.671 และไม่มีบัญญัติในเรื่องอายุความไว้โดยเฉพาะ จึงมีกำหนด 10 ปี ตาม ปพพ.ม.164